Fotograferen: bewerken of niet?

Deel 2 van een korte reeks over fotografie. Vorige week: RAW of JPEG? Deze week een discussie die nauw verbonden is met het thema van vorige week: bewerken of niet.

De meningen daarover zijn verdeeld. Sommige mensen maken foto’s waarvan ze vinden dat die de realiteit weergeven zoals ze is, dat die de dingen weergeven zoals zij ze gezien hebben. En zijn a priori tegen het bewerken van foto’s. Foto’s bewerken, dat voelt een beetje aan als valsspelen. De werkelijkheid verbloemen.

En dan zijn er de mensen die gewoon foto’s maken en geen interesse hebben in het verder bewerken van die foto’s. Nog een categorie: mensen die wat kleine bewerkingen doen, zoals de horizon rechttrekken.

En dan zijn er zij die geïnteresseerd zijn in het hele proces: van het plannen tot het maken van foto’s en ze te bewerken tot een eindresultaat waar ze blij mee zijn.

Een eerlijke bekentenis: ik krijg zelf gigantisch de kriebels van foto’s met scheve horizonnen, leeglopende zeeën, monumenten met verkeersborden slash verlichtingspalen slash auto’s ervoor. Zeker, dat is de realiteit zoals je ze ziet, maar die hoef ik niet op foto. Ik loop al snel door als ik een mooi gebouw zie waarvoor een nest verkeersborden staat. Oh of laadpalen. En automaten voor parkeertickets. Ah ja en de merde van de lichtvervuiling. Een vroege ochtend op het strand van Saint-Mâlo, met een blik op de stad: allemaal groene en rode lichtjes. Wie komt er nu toch bij. Ik moet er niet van weten. Het is dus een categorie foto’s waar ik me echt niet in kan vinden.

De categorie niet bewerken in geval de foto’s best wel OK zijn: geen probleem mee. Met mijn telefoonfoto’s zit ik in de categorie “basic bewerkingen”. Horizon rechttrekken, belichting eventueel wat aanpassen, dat soort dingen.

Thuis gebruik ik daarvoor de basic edit functie die in Google Foto’s zit. Als we op reis zijn, doe ik die bewerkingen liever niet online, en dan gebruik ik een programma op mijn laptop: Photoscape X. De gratis versie daarvan volstaat ruimschoots, er zitten heel wat functies in zoals rechtzetten, croppen, belichting bewerken, en veel veel meer. Je kan er ook collages mee maken. A fun and easy photo editor. Ze zeggen het zelf, maar het klopt wel. Aanrader dus.

Zelf ben ik een tweetal jaar geleden begonnen met het bewerken van mijn camerafoto’s met Lightroom, waarin ik bleef sukkelen met de bibliotheken. Aangezien nu wel zeker is dat fotograferen een blijvende hobby is, ben ik overgeschakeld op een Creative Cloud abonnement van Adobe, waarin een aantal bekende namen verpakt zitten. Nu werk ik met Bridge (foto’s ordenen, waarderingen toekennen…), Camera Raw en Photoshop.

Ik ben geen groepsmens en ook geen cursusmens, en heb me veel op eigen houtje aangeleerd. Youtube is een onschatbare bron aan informatie. Mijn dochter ook. En een paar maanden geleden heb ik een online cursus Photoshop aangekocht, waar ik heel veel uit leer. Lightroom en Photoshop zijn géén simpele programma’s en de mogelijkheden zijn enorm, je moet je er wel aan verwachten dat het een tijd duurt voor je alles (neen, kan niet, veel) onder de knie hebt.

Geen zin in betalende software en ook geen zin in illegale toestanden? Geen probleem, er zijn ook gratis alternatieven. Het beste daarvan lijkt me nog steeds GIMP, GNU Image Manipulation Software. GIMP is open source software en gratis. Ook hier geldt: de leercurve is heel steil, verwacht niet dat je het programma meteen gaat doorgronden en direct prachtig bewerkte foto’s kan afleveren. Maar ook hier geldt: google is your friend en je vindt pakken informatie en tutorials, ook in het Nederlands.

Er bestaan verschillende stijlen van fotobewerking, oneindig veel stijlen eigenlijk. Je hebt mensen die graag dramatisch bewerken, je hebt mensen die minimaal bewerken. Zelf zit ik daar zowat tussen. Mijn stijl is dat ik behoorlijk tegen de realiteit aanleun, maar ik leer hierin nog steeds bij. Wat ik steeds beter onder de knie krijg, is een foto ontdoen van “rommel”. Verlichtingspalen, lichten, verkeersborden… het is niet moeilijk om dat te verwijderen. Ik fotografeer vaak bij zonsopgang, als de straatverlichting nog brandt, wat vaak storende kleine lichtjes aan de horizon oplevert. Die verwijder ik allemaal. In ons landschap heb je vaak elektriciteitsmasten en -draden. Soms vind ik die een integraal onderdeel, passend in het landschap dat ik fotografeer. Soms zijn ze storend, en dan laat ik ze verdwijnen.

Hoe ver ga je daarin? Dat is je eigen keuze. Is dat valsspelen, cheaten? Ik vind van niet. Ik bewerk in een redelijk realistische stijl, maar dat wil daarom niet zeggen dat ik storende elementen op mijn foto moet laten staan. Het grootste deel van mijn tijd breng ik door in België, waar nu eenmaal veel “beeldvervuiling” is doordat het land zo dicht bevolkt is. Als ik op reis ben, dan kan ik soms de ideale foto maken zonder storende elementen. Hier is dat al een stuk moeilijker. Dus haal ik wel eens wat storende elementen weg. En ik ben er vrij zeker van dat niemand dat ooit merkt.

Soms doe ik ook zotte dingen, ja. Foto’s die ik maakte met mijn breedbeeldlens, die zijn sowieso soms al wat “over the top”, en daar durf ik al eens wat verder gaan in het bewerken. Om er een zeer dramatisch geheel van te maken. Ik vind dat mooi, zolang het niet té is.

Er is ook een stijl van meer artistiek bewerken die ik prachtig vind, en die ga ik ooit eens uitproberen. Maar daarvoor moet ik foto’s hebben op de juiste plek en met het juiste licht. Afwachten tot er eens iets op mijn pad komt.

Evi vroeg welke bewerking ik standaard op mijn foto’s uitvoer. Standaard, dat zijn er eigenlijk niet echt veel. Als allereerste ga ik onder Optica altijd “kleurafwijkingen verwijderen” en “profielcorrectie gebruiken” aanvinken (als ze nog niet aangevinkt staan). Soms moet ik dan bij die profielcorrectie mijn gebruikte lens selecteren.

Daarna ga ik naar het blad “Uitsnijden”, waar ik een voorinstelling voor het formaat selecteer. Daar kies ik afhankelijk van de foto voor 16×9 of voor 3×4. Daar beslis ik ook al vaak of en hoe ik de foto wil uitsnijden, want editen als je achteraf nog een deel van de foto verwijdert, heeft weinig zin.

Waarna ik terugkeer naar het blad Bewerken en onder Standaard de sliders textuur en lokaal contrast wat naar rechts sleep, en de slider Nevel verwijderen wat naar links. Die laatste niet verder dan -7.

Daarvoor zou ik eigenlijk ook nog naar de witbalans moeten kijken, maar dat is dus iets wat ik regelmatig vergeet. Niet slim. Misschien ga ik het nu onthouden.

Daarna probeer ik eens wat de knop “Automatisch” met de foto doet. Het loopt nogal gelijk op: soms is het iets om gillend van weg te lopen, soms valt het best wel mee en werk ik daarop verder. Ik heb geen standaard instellingen, ik sleep met de sliders en kijk wat ik mooi vind.

Het blad Kleurmixer gebruik ik ook vaak, om de kleuren wat feller te maken of af te zwakken. Vaak ik het al voldoende om de luminantie wat te bewerken. Soms ga ik in het blad Details het verscherpen wat hoger zetten, maar dat is enkel in heel specifieke gevallen, ik gebruik dat niet standaard.

Pas daarna haal ik storende elementen uit de foto weg. Er zijn ook foto’s die ik bewerk met linear of circular gradient (ik weet de Nederlandse term niet), maar dat wordt allemaal te ingewikkeld en te langdradig om uit te leggen.

Verwante Berichten:

• Fotograferen: zonsopgang of zonsondergang?
• Fotograferen: zoom of prime lens?
• Fotograferen: automatisch of manueel?
• Fotograferen: RAW of JPEG?
• Vuurwerk – tutorial en foto’s